Η Επανάσταση του 1821 και η συγκρότηση του ελληνικού κράτους – Γ΄κύκλος

Σκοπός του προγράμματος

Για ποιους λόγους άραγε οι σύγχρονες κοινωνίες χρειάζονται τη γνώση του παρελθόντος τους αλλά και πώς μπορούν να ωφεληθούν από αυτήν; Με άλλα λόγια πώς διαμορφώνεται η εθνική μνήμη και επίσης πόσο χρήσιμες είναι οι εθνικές επέτειοι; Κατά τη συμπλήρωση τώρα διακοσίων χρόνων από το 1821, το σπουδαιότερο ερώτημα είναι το εξής: γιατί η Ελληνική Επανάσταση έχει αναδειχθεί εκ νέου στο δημοφιλέστερο ιστορικό θέμα της ελληνικής κοινωνίας, ενδεχομένως και της ελληνικής διασποράς; Με άλλα λόγια τι αναμένεται να αλλάξει τώρα στην ιστορική παρουσίαση των όσων συνέβησαν στη διάρκεια των επαναστατικών χρόνων και με ποιους τρόπους θα έχει ενδιαφέρον η κάθε λογής εμβάθυνση στις ένδοξες στιγμές του εθνικού παρελθόντος;

Το παρόν πρόγραμμα στοχεύει στη διεξοδική απάντηση των παραπάνω ερωτημάτων, προκειμένου:

• να παρουσιάσει, με βάση τις θεωρητικές αρχές και τα μεθοδολογικά εργαλεία της σύγχρονης ιστορικής επιστήμης, τις εξελίξεις της επαναστατικής δεκαετίας διευκολύνοντας τη σε βάθος εξοικείωση των εκπαιδευομένων με την ερμηνευτική ανασύνθεσή τους,
• να προτείνει χρήσιμες πρακτικές για τη διάδοση ή και διδασκαλία της δεδομένης ένδοξης περιόδου του εθνικού παρελθόντος και γενικότερα της ιστορίας,
• να φωτίσει άγνωστες πτυχές των ιδεολογικών, κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και ευρύτερα πολιτισμικών προϋποθέσεων του ελληνικού κινήματος, αλλά και των πολυδιάστατων επενεργειών της διαδικασίας συγκρότησης κράτους που εγκαινίασε με την έναρξή του,
• να επιτρέψει την κατανόηση των συνθηκών υπό τις οποίες πραγματοποιήθηκε η μετάβαση από το οθωμανοκρατούμενο περιβάλλον στο ανεξάρτητο εθνικό κράτος και, συνεπώς, τη βαθύτερη κατανόηση της σχέσης του ελληνικού εθνικού κράτους με τις ανατολικές ή δυτικές συστημικές παραδόσεις του,
• να συνεισφέρει με ανανεωμένες απαντήσεις στα καίρια ερωτήματα της σημερινής εποχής σχετικά με την ελληνική ταυτότητα και το ελληνικό παρόν,
• να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ερμηνευτική ανασύνθεση της αλληλοσύνδεσης που αναπτύσσεται ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον,
• να φωτίσει σημαντικές πτυχές της ιστορικής εξέλιξης της ελληνικής πολιτικής κουλτούρας και να συνδράμει στην κατανόησή τους,
• να απομακρύνει τους κινδύνους παραπλανητικών αφηγήσεων είτε και προσπαθειών ιδεολογικοποίησης της ιστορίας και χειραγώγησης των εθνικών κοινωνιών, και
• να απαντήσει στα πάντοτε επίκαιρα κοινωνικά ερωτήματα γιατί είναι χρήσιμη η ιστορία και τι είναι σκόπιμο να γνωρίζουμε -ή και πώς είναι θεμιτό να την αφηγούμαστε στους νεότερους;

Αναγκαιότητα – καινοτομία

Με αφορμή τη συμπλήρωση διακοσίων χρόνων από την έναρξή της Ελληνικής Επανάστασης οι κάθε λογής πτυχές της ‘ιστορίας’ της αναπόδραστα συγκαταλέγονται στα δημοφιλέστερα θέματα της εποχής. Δίνεται δηλαδή η εντύπωση ότι από το ευρύτερο ενδιαφέρον για το 1821 ‘αναδύονται’ μηχανισμοί για την ενίσχυση του τουρισμού ή και του εμπορίου αναμνηστικών προϊόντων, ενώ ακόμη και η διοργάνωση πλήθους επετειακών εκδηλώσεων προσφέρει κίνητρα προσέλκυσης επισκεπτών ή και κατασκευής διαδικτυακών τόπων (που αντλώντας από τις ετεροτοπίες του Μισέλ Φουκώ θα μοιάζουν με φαντασιακά μουσεία). Πρόκειται για μια από τις σπάνιες συγκυρίες που το ενδιαφέρον για την ιστορία μπορεί να συνδέεται με την αγορά, δημιουργώντας έστω προσωρινά θέσεις εργασίας.

Στις ανάγκες που αναμένεται να καλύψει αυτό το πρόγραμμα συγκαταλέγονται επίσης εκείνες των εκπαιδευτικών κάθε βαθμίδας, οι οποίοι επιθυμούν να καινοτομήσουν και να διακριθούν με τις διαλέξεις και τις εκδηλώσεις τους, όσο και όλων των πολιτών που επιθυμούν να διαθέτουν τα απαραίτητα εφόδια προκειμένου να συμμετέχουν ενεργά και δυναμικά στις δημόσιες συζητήσεις της εποχής.

Δομή

Η χρονική διάρκεια του προγράμματος αυτή τη φορά είναι 9 μηνών και 450 ωρών. Αντιστοιχεί σε 15 μονάδες ECTS και απαρτίζεται από έναν κύκλο, που διαιρείται σε 5 μαθήματα και 40 θεματικές ενότητες.

Μάθημα 1ο : Λίγο πριν το 1821 : Η προετοιμασία της Επανάστασης

• Διδακτική Ενότητα 1.1: Από τις ευρωπαϊκές επαναστάσεις στην προετοιμασία του Ελληνικού Αγώνα
• Διδακτική Ενότητα 1.2: Το φιλελληνικό κίνημα
• Διδακτική Ενότητα 1.3: Ιδεολογικές αναζητήσεις (o Νεοελληνικός Διαφωτισμός)
• Διδακτική Ενότητα 1.4: Η πολιτική ‘αναγέννησις’ του έθνους
• Διδακτική Ενότητα 1.5: Ιστορίες από την αλληλογραφία του Αδαμάντιου Κοραή: πώς ο φωτισμός του έθνους έγινε πράξη
• Διδακτική Ενότητα 1.6: Η (προ-κρατική) ελληνική διασπορά και η Φιλική Εταιρεία
• Διδακτική Ενότητα 1.7: Ο προεπαναστατικός τύπος
• Διδακτική Ενότητα 1.8: Πολιτική κουλτούρα και προεπαναστατική κοινωνική καθημερινότητα
• Διδακτική ενότητα 1.9: Μεθοδολογία της επιστήμης: τα εργαλεία προσέγγισης της προεπαναστατικής περιόδου και η αξιοποίησή τους σε πραγματικό ή διαδικτυακό περιβάλλον
• Διδακτική ενότητα 1.10 Θεωρία της επιστήμης: Η διαχείριση της μνήμης (το μουσείο, το διαδίκτυο, τα ΜΜΕ)
• Διδακτική Ενότητα 1.11: Οι Φιλικοί και το κίνημα στις παραδουνάβιες ηγεμονίες
• Διδακτική Ενότητα 1.12: Ένα επαναστατικό κίνημα οργανώνεται [Συζήτηση για την εποχή της νεωτερικότητας]

Μάθημα 2ο : Ένα ευρωπαϊκό κράτος γεννιέται

• Διδακτική Ενότητα 2. 13: Γιατί η επανάσταση στην Πελοπόννησο ξεκίνησε το 1821, αλλά και γιατί δεν κατεστάλη άμεσα από τους Ευρωπαίους;
• Διδακτική Ενότητα 2.14: Πολιτειακή οργάνωση, θεσμοί και νόμοι
• Διδακτική Ενότητα 2.15: Βασιλεία ή δημοκρατία: ποιο πολίτευμα επιθυμούσαν οι επαναστάτες;
• Διδακτική Ενότητα 2.16: Από τις χειρόγραφες φυλλάδες των fake news στην ευρωπαϊκή ελληνική εφημερίδα
• Διδακτική Ενότητα 2.17: Ο πρώτος κύκλος διπλωματικών επιτυχιών (1821-1823)
• Διδακτική Ενότητα 2.18: Οι δύσκολες ώρες της Επανάστασης: από τον δανεισμό στις εμφύλιες συγκρούσεις
• Διδακτική Ενότητα 2.19: Η επανάσταση συρρικνώνεται και οι τουρκοαιγύπτιοι προελαύνουν.
• Διδακτική Ενότητα 2.20: Η κρίσιμη στιγμή: Πώς σώθηκε η Επανάσταση;
• Διδακτική Ενότητα 2.21: Ιστορίες της επανάστασης μέσα από δημοσιευμένες πηγές της
• Διδακτική Ενότητα 2.22: Τα συντάγματα και οι νόμοι: παρουσίαση στην επιστημονική και δημόσια ιστορία (τυπική, μη άτυπη εκπαίδευση)

Μάθημα 3ο: Η κοινωνία των Ελλήνων πολιτών

• Διδακτική Ενότητα 3.23: Ποιοι είναι οι Έλληνες;
• Διδακτική Ενότητα 3.24: Η εντυπωσιακή δύναμη των ΜΜΕ: η εξουσία του επαναστατικού Τύπου
• Διδακτική Ενότητα 3.25: Σελίδες από τον επαναστατικό τύπο
• Διδακτική Ενότητα 3.26: Κοινωνικές ιστορίες, πολιτικά και άλλα σκάνδαλα
• Διδακτική Ενότητα 3.27: Διπλωματικές περιπέτειες μέχρι το 1827
• Διδακτική Ενότητα 3.28: Οι Φατρίες, τα ‘ξενικά’ κόμματα και η ευρωπαϊκή προστασία
• Διδακτική Ενότητα 3.29: Το επάγγελμα του Έλληνα πολιτικού στη διάρκεια της Επανάστασης
• Διδακτική Ενότητα 3.30: Τρία επιλεγμένα βιβλία για την πολιτική ιστορία της υπό τα όπλα Ελλάδας (μεθοδολογικά εργαλεία μιας βιβλιοπαρουσίασης)

Μάθημα 4ο: Στον ‘δρόμο’ προς την ανεξαρτησία

• Διδακτική Ενότητα 4.31: Ο πρώτος Κυβερνήτης, ένας απόδημος Έλληνας: η εκλογή του και ο διπλωματικός αγώνας
• Διδακτική Ενότητα 4.32: Η οργάνωση της πολιτείας του Καποδίστρια
• Διδακτική Ενότητα 4.33: Αυτόχθονες και ετερόχθονες: η πρώτη σύγκρουση
• Διδακτική Ενότητα 4.34: Τα σύνορα του ελληνικού κράτους
• Διδακτική Ενότητα 4.35: Η αντιπολίτευση και η δολοφονία του Καποδίστρια
• Διδακτική Ενότητα 4.36: Το ελληνικό κράτος

Μάθημα 5ο: Η επανάσταση μετά την επανάσταση

• Διδακτική Ενότητα 5.37: Σχεδιάζοντας μια επιστημονική ανακοίνωση ή ένα εκλαϊκευμένο άρθρο για το 1821 (Η βιβλιογραφία και τα μεθοδολογικά μυστικά της)
• Διδακτική Ενότητα 5.38: Από τον μετεπαναστατικό πυρετό της ιστορίας στους εορτασμούς των πενήντα και εκατό χρόνων
• Διδακτική Ενότητα 5.39: Η εθνική γιορτή στη μεγάλη οθόνη της 150ετίας και την εποχή της Μεταπολίτευσης
• Διδακτική Ενότητα 5.40: Λίγο πριν αποχαιρετήσουμε τη 200ή επέτειο: επιστήμη, διδασκαλία σε πραγματικό ή (εξ αποστάσεως) ψηφιακό περιβάλλον και επετειακός τουρισμός

Εκπαιδευτές

Στο πρόγραμμα θα διδάξουν:

Ελπίδα Βόγλη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, ΤΙΕ, ΔΠΘ

Αθανασία (Νάση) Μπάλτα, Καθηγήτρια, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Αντώνης Κλάψης, Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

 

Μεθοδολογία υλοποίησης

Το πρόγραμμα στηρίζεται αποκλειστικά στην εξ αποστάσεως διδασκαλία σε ειδικά διαμορφωμένο διαδικτυακό περιβάλλον πολυδιάστασης πλατφόρμας και εικονικής ηλεκτρονικής τάξης, προσφέροντας στους εκπαιδευόμενους αξιοσημείωτα περιθώρια ελευθερίας και αυτονομίας και απαλλάσσοντάς τους από την υποχρέωση και το πιθανό κόστος της φυσικής παρουσίας. Υλοποιείται με βάση τις ενδεδειγμένες πρακτικές της σύγχρονης εκπαίδευσης (διεξαγωγή διαλέξεων και μαθημάτων, ανταλλαγή απόψεων και συζήτησης μέσω video/audio conference, ή και ανταλλαγή αρχείων, χρήση ηλεκτρονικού πίνακα κ.ά. σε πραγματικό χρόνο). Με την αρωγή των οδηγών μελέτης και των χρονοδιαγραμμάτων και πρωτίστως μέσω της αλληλεπίδρασής της με την ασύγχρονη εκπαίδευση (αυτόνομης, ημιαυτόνομης και συνεργαζόμενης) αλλά και τις βιντεοσκοπημένες διαλέξεις των διδασκόντων, κάθε σύγχρονη συνεδρία θα συνεχίζεται σε μη πραγματικό χρόνο με ασύγχρονο τρόπο, προκειμένου να διευρύνονται τα περιθώρια ελευθερίας και αυτονομίας των εκπαιδευομένων.

Τόπος Υλοποίησης

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα γίνεται αποκλειστικά εξ αποστάσεως.

Κόστος συμμετοχής

Το κόστος συμμετοχής του προγράμματος, λόγω του εορτασμού, κατά τη διάρκειά του, των διακοσίων χρόνων από το 1821, είναι μόλις 490 Ευρώ.

Το ποσό αυτό καταβάλλεται σε δύο ισόποσες δόσεις των 245 €, την πρώτη πριν την έναρξη των μαθημάτων σε Τραπεζικό Λογαριασμό που θα ανακοινωθεί, και τη δεύτερη μέχρι την 31η Ιουλίου 2021.

Η καταβολή της πρώτης δόσης αποτελεί προϋπόθεση για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα.

Κριτήρια & διαδικασία αξιολόγησης των αιτήσεων

Για την υποβολή αιτήσεων απαιτείται ο υποψήφιος να έχει τουλάχιστον απολυτήριο Λυκείου (ή εξαταξίου Γυμνασίου). Ο μέγιστος αριθμός εκπαιδευόμενων έχει οριστεί στα 15 άτομα. Η επιλογή τους ορίζεται με γνώμονα τη σειρά προτεραιότητας στη διαδικασία των εγγραφών και γίνεται ως εξής:

Α. Ο υποψήφιος καταθέτει ηλεκτρονικά μέσω του website my.kedivim.duth.gr (Υποβολή Αίτησης Εκπαιδευόμενου →ΝΕΑ ΑΙΤΗΣΗ) τα εξής απαιτούμενα δικαιολογητικά:

1. αίτηση, στην οποία θα αναγράφει τα προσωπικά του στοιχεία και θα αναφέρει ότι επιθυμεί να φοιτήσει στο Πρόγραμμα,
2. υπεύθυνη δήλωση σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 1599/1986, στην οποία θα δηλώνει ότι αποδέχεται ανεπιφύλακτα όλους τους όρους του Προγράμματος, όπως αυτοί αναφέρονται στη δημόσια πρόσκλησή του,
3. αντίγραφο Απολυτηρίου Λυκείου, και
4. αντίγραφα τίτλων σπουδών.

Β. Μετά το πέρας της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων, θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. πίνακας επιτυχόντων.

Γ. Οι επιτυχόντες καταθέτουν την πρώτη δόση και επικοινωνούν με τους υπεύθυνους εκπαιδευτές του προγράμματος, αποστέλλοντας στο email elearning1821@gmail.com  ένα σύντομο βιογραφικό τους.